Z dumą ogłaszamy inaugurację nowego cyklu w głównej siedzibie Muzeum Niepodległości w Warszawie.

Salon Przebendowskich to cykl spotkań, którego celem jest popularyzacja wiedzy o historii Polski i świata, a także promocja dialogu i wymiany myśli. Spotkania będą odbywać się w Muzeum Niepodległości w Warszawie, w pięknym Pałacu Przebendowskich.

Już 19 lutego 2025 roku o godzinie 17:00 zapraszamy na pierwsze spotkanie z cyklu, podczas którego gościć będziemy dr Jana Borkowskiego, wybitnego polityka i dyplomatę, który wygłosi wykład „Posłowie I Rzeczypospolitej do Republiki Zjednoczonych Prowincji Niderlandzkich. Od “złotego wieku” do upadku”.

W swoim wykładzie dr Jan Borkowski, były ambasador RP w Holandii, przedstawi sylwetki posłów polskich, którzy pełnili służbę dyplomatyczną w Republice Zjednoczonych Prowincji Niderlandów w XVI i XVII wieku. Będzie to fascynująca podróż w czasie, która pozwoli nam lepiej zrozumieć relacje między Polską a Niderlandami w tamtych odległych czasach.

Dr Jan Borkowski napisał we wstępie do swojego wykładu: “Niezależnie od mojego wcześniejszego przygotowania, z każdym dniem pracy w charakterze ambasadora w Królestwie Niderlandów czułem potrzebę i przyjemność dalszego zagłębiania się w historię Niderlandów, nie z obowiązku czy ciekawości, ale z potrzeby lepszego rozumienia Holendrów i zasad funkcjonowania ich państwa.
W okresie ponad czterystu lat od czasu powstania państwa Niderlandów, z ponad studwudziestoletnią przerwą na czas zaborów Polski, byliśmy reprezentowani w Hadze przez posłów wysyłanych z kraju z jednorazową misją, ale także posłów rezydentów, dyplomatów w randze chargé d’affaires i wreszcie – od końca lat pięćdziesiątych dwudziestego wieku – dyplomatów w randze ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego.
Próba poznania misji pełnionej przez moich dawnych poprzedników w Republice Zjednoczonych Prowincji Niderlandzkich okazała się zajęciem fascynującym. Postanowiłem wybrać jedynie niektóre postacie i wydarzenia, zasługujące na uwagę czy to ze względu na szczególny moment historyczny i – w związku z tym – specyficzną rangę ich misji, czy to ze względu na samą historyczną postać posła czy ambasadora i materialne ślady ich pobytu w Holandii.
Republika Zjednoczonych Prowincji Niderlandzkich powstała na podstawie Unii Utrechckiej w 1579 roku, a więc dziesięć lat po powstaniu Rzeczypospolitej Obojga Narodów na podstawie Unii Lubelskiej w 1569 roku. W okresie ponad dwustu lat funkcjonowania, oba państwa osiągały pozycję mocarstwa, oba państwa przeszły przez swój „złoty wiek”, oba państwa toczyły wojny w obronie swojego terytorium i niepodległości, oba państwa też zakończyły swój żywot niemal jednocześnie – w tym samym roku 1795”.

O ożywionym i dynamicznym charakterze tych relacji dyplomatycznych świadczą przykładowe cytaty zgromadzone przez autora wykładu. Na przykład polski poseł Paweł Działyński (1560-1609): „wzywa Holendrów do posłuszeństwa Filipowi” (królowi Hiszpanii, jako prawowitemu władcy), gdyż „w przeciwnym razie Niderlandy będą ogłodzone przez zakaz dowozu żywności z Polski”. W odpowiedzi Holendrów na żądania posła Pawła Działyńskiego znalazło się stwierdzenie, że „Polska jest panią swego zboża a oni panami swych pieniędzy”

Z kolei ze względu na niechlubne wydarzenia związane z zachowaniem członków jego orszaku oraz arogancję i butę okazywaną przez samego księcia Janusza Radziwiłła (1612-1655) w czasie studiów w Lejdzie, poselstwo jego było przyjmowane chłodno.

W XVII wieku większość polskich młodych szlachciców przed wyjazdem do Niderlandów otrzymywała następujące polecenie od ojca: chłopcze, kiedy będziesz w Holandii nie zapomnij pójść do tego i tego malarza i daj się przez niego uwiecznić. Przebywając w Republice Zjednoczonych Prowincji poseł Andrzej Rey mógł zamówić u Rembrandta swój portret znany pod nazwą „A Polish Nobleman” („Szlachcic polski”).

Od Prezydenta Stanów Generalnych za pośrednictwem rezydenta JKM Mikołaja de Bye poseł Krzysztof Gosiewski (zm. 1643) dowiedział się, że list z Kancelarii Polskiej nie miał tytułu „Najjaśniejszych i Przemożnych Panów”, przez co obraziłby Stany Generalne. Wobec tego poselstwa tego w Hadze Gosiewski zaniechał.

Prowadzenie spotkania: Michał Rybak

Serdecznie zapraszamy, wstęp wolny