28 maja 2025 roku obchodzimy 83. rocznicę egzekucji więźniów Pawiaka w Lesie Sękocińskim koło Magdalenki. W nocy z 27 na 28 maja 1942 w lesie koło Magdalenki rozstrzelano 224 więźniów Pawiaka – w tym 202 mężczyzn i 22 kobiety. Wśród ofiar znaleźli się przede wszystkim członkowie rozmaitych organizacji i ugrupowań konspiracyjnych oraz przedstawiciele polskiej inteligencji. Rozstrzelano także 9 polskich strażników z załogi Pawiaka, aresztowanych wcześniej za współpracę z ruchem oporu oraz 15 więźniarek z obozu koncentracyjnego KL Ravensbrück.
Egzekucja w Lesie Sękocińskim rozpoczęła się ok. godziny 3:00 i trwała mniej więcej do godziny 14:00. Mieszkańcy Magdalenki oraz pobliskich wsi Lesznowola i Łazy słyszeli wówczas dochodzące z lasu odgłosy strzałów. W międzyczasie gestapowskie „budy” kilkukrotnie wyjeżdżały i powracały na Pawiak po kolejnych skazańców.
Regina Domańska w publikacji „Więzienie Gestapo. Kronika 1939-1944” tak opisuje ten dzień: […]przystąpiono do formowania transportu. Więźniów spędzono w wielkim pośpiechu, nie pozwalając im ubrać się ani zabrać osobistych rzeczy oraz jedzenia. Nie wydano także depozytów. Wszystko to wywołało silne zdenerwowanie wśród więźniów. Mężczyzn brano partiami w ciągu nocy, kobiety zaś nad ranem zgromadzono w kaplicy więziennej. Ze szpitala kobiecego wzięto na noszach obłożnie chore Janinę Górską i Janinę Kardej-Zamajską. Zabrano także 70-letnią Mariannę Wawer. Egzekucja odbyła się w Lesie Sękocińskim koło Magdalenki, gdzie poprzedniego dnia wojsko niemieckie kopało rowy. Groby zamaskowano sadząc na tym miejscu brzózki. Stracono 202 mężczyzn i 22 kobiety, w tym 15 kobiet przywiezionych z obozu koncentracyjnego w Ravensbrück.
28 maja 2025 odbyły się uroczystości upamiętniające te tragiczne wydarzenia na terenie Muzeum Więzienia Pawiak, w których uczestniczyli: pełnomocnik do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Zbigniew Czaplicki- reprezentujący Marszałka Województwa Mazowieckiego Adama Struzika, Joanna Kotkowska-Pyzel – zastępca burmistrza dzielnicy Żoliborz m. st. Warszawy, przedstawiciele Służby Więziennej – ppłk Robert Trembowelski, mjr Krzysztof Pawelec, por. Marek Pikulski, Stanisław Zalewski – były więzień Pawiaka i obozów koncentracyjnych, przedstawiciele Muzeów: Monika Samuel z Muzeum Treblinka, Maria Kamińska z Muzeum Miejsce Pamięci w Palmirach, przedstawiciele Stowarzyszenia Szare Szeregi, Beata Regulska – wicedyrektor Szkoły Podstawowej nr 210 im. Bohaterów Pawiaka, młodzież szkolna.
Po przemówieniach okolicznościowych modlitwę ekumeniczną odprawili Rabin Icchak Chaim Rapoport z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie, ks. prałat Dominik Koperski, proboszcz parafii rzymskokatolickiej św. Augustyna w Warszawie, ks. Piotr Gaś, proboszcz parafii ewangelicko-augsburskiej św. Trójcy w Warszawie i ks. mitrat dr Adam Misijuk, proboszcz prawosławnej parafii św. Jana Klimaka w Warszawie. Następnie oficjalne delegacje złożyły wieńce pod Pomnikiem Drzewa Pawiackiego.
Druga część uroczystości odbyła się w Magdalence. Tam po odwiedzeniu grobów byłych więźniów Pawiaka na cmentarzu w Łazach odbyła się msza w Kościele św. Marii Magdaleny, następnie zebrani goście udali się na Miejsce straceń, gdzie w asyście warty honorowej Wojska Polskiego złożono kwiaty i oddano hołd ofiarom.
Zachęcamy również do wysłuchania rozmowy w Radio Warszawa, w której kierownik Muzeum Więzienia Pawiak Joanna Gierczyńska przybliżyła słuchaczom historię egzekucji w Lesie Sękocińskim.
https://www.youtube.com/watch?v=Ywc8Or7UZAo&ab_channel=RADIOWARSZAWA106%2C2FM
