W dniu 3 października 2025 roku w głównej siedzibie naszego Muzeum odbył się kolejny Salon Dobrej Książki. 

Tematem spotkania była książka „Dacza. Rosyjska strategia przetrwania” autorstwa Ireny Mostowicz.  Prowadząca Salon Małgorzata Karolina Piekarska rozmawiała o fenomenie socjologicznym i kulturowym daczy, który autorka publikacji zgłębiła podczas pisania swojego doktoratu, między innymi prowadząc badania  naukowe w Smoleńsku.  

Dlaczego dacza – skromny domek z ogródkiem – odgrywa niemal priorytetową rolę w rosyjskim społeczeństwie? Irena Mostowicz kompleksowo i przenikliwie pokazuje w swojej książce, jak ten kulturowy fenomen przez dekady rozrastał się w przestrzeń ucieczki, przetrwania i prywatnej wolności w państwie opartym na kontroli i przemocy. „Dacza” oferuje błyskotliwą analizę rosyjskiej mentalności, społecznego dwójmyślenia i codziennych strategii radzenia sobie z rzeczywistością.

Paulina Siegień napisała: „Co najmniej od czasów markiza de Custine eksperci prześcigają się w diagnozach dotyczących społecznej kondycji Rosjan. Swoją książką Irena Mostowicz włącza się w tę dyskusję z nieoczekiwaną tezą. Specyfikę rosyjskiej mentalności wyjaśnia poprzez kulturowy fenomen daczy. Podmiejski dom z ogrodem w różnych okresach historii pełnił rozmaite funkcje: w carskiej Rosji był letniskiem wyższych, a po rewolucji także niższych sfer, w Związku Radzieckim ratował przed głodem dzięki możliwości samodzielnej uprawy warzyw i owoców, dawał też wytchnienie od ciasnoty mieszkań. W poradzieckim kapitalizmie dacza stała się ważnym składnikiem osobistego majątku, odskocznią od zatłoczonych metropolii. Od zawsze jest przy tym azylem, do którego można się wycofać z nad ideologizowanej i ściśle kontrolowanej przez organy państwa sfery publicznej w bezpieczną rodzinną prywatność. Lektura Daczy. Rosyjskiej strategii przetrwania pozostawia czytelników z pytaniem, czy ten idylliczny wentyl bezpieczeństwa nie wpływa istotnie na społeczne dwójmyślenie, pozwalające Rosjanom dystansować się od otaczającej ich rzeczywistości, przesyconej przemocą, niesprawiedliwością i wojną”.

Irena Mostowicz –  córka malarza Feliksa Mostowicza, absolwentka lingwistyki stosowanej na Uniwersytecie Warszawskim, politologii na Uniwersytecie w Konstancji, doktor antropologii kulturowej i społecznej (Uniwersytet w Wiedniu), wicedyrektor The Institute for a Global Sustainable Information Society (gsis.at). Mieszka i pracuje w Wiedniu, a także w rodzinnej Warszawie.